Postępowanie sądowe jest zasadniczo dwuinstancyjne. Oznacza to, że strona nieusatysfakcjonowana z wyroku sądu I instancji w sprawie karnej lub cywilnej (w tym gospodarczej, rodzinnej lub pracowniczej) może złożyć apelację do sądu II instancji. Niezależnie od wyniku postępowania apelacyjnego zaskarżenie wyroku apelacją wstrzymuje jego prawomocność, a co do zasady również – jego wykonalność. Oznacza to, że kara orzeczona zaskarżonym wyrokiem nie podlega wykonaniu, a w sprawie cywilnej wyrok nie może być podstawą egzekucji (zwłaszcza komorniczej), o ile nie zostanie opatrzony rygorem natychmiastowej wykonalności. Skuteczność apelacji zależy jednak przede wszystkim od zachowania terminu na jej złożenie.
W postępowaniu cywilnym kluczowym terminem jest termin na złożenie wniosku o pisemne uzasadnienie zaskarżonego wyroku określony w art. 328 k.p.c. Wynosi on tydzień i liczony jest od dnia ogłoszenia wyroku. Aby więc strona mogła skorzystać z tego uprawnienia, powinna interesować się przebiegiem postępowania, aby nie uszedł jej uwadze fakt wydania w sprawie wyroku. Wniosek powinien wskazywać, czy pisemne uzasadnienie ma dotyczyć całości wyroku czy jego części, w szczególności poszczególnych objętych nim rozstrzygnięć. Wniosek ten podlega opłacie w kwocie 100 zł. Jeżeli wyrok podlega doręczeniu z urzędu, termin tygodniowy liczony jest od daty doręczenia.
Sąd odrzuca wniosek niedopuszczalny, spóźniony, nieopłacony lub dotknięty brakami, których nie usunięto mimo wezwania.
Jeżeli strona złoży wniosek o uzasadnienie, może spokojnie oczekiwać na doręczenie uzasadnienia wyroku. Gdy już je otrzyma, ma 14 dni na sporządzenie apelacji. W stanie prawnym po nowelizacji przepisów Kodeksu postępowania cywilnego uchylono możliwość złożenia apelacji bez uprzedniego wniosku o pisemne uzasadnienie wyroku. Z tego też względu uchybienie terminowi na złożenie wniosku o uzasadnienie orzeczenia co do zasady będzie pozbawiać możliwości złożenia środka odwoławczego. Termin ten może być przywrócony na podstawie art. 168 § 1 k.p.c., jeżeli strona nie dokonała czynności w terminie bez swojej winy.
W postępowaniu karnym w terminie zawitym 7 dni od daty ogłoszenia wyroku strona złożyć wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku. W przypadku wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, wydanego na posiedzeniu wniosek taki może złożyć również pokrzywdzony, który nie ma statusu oskarżyciela posiłkowego lub oskarżyciela prywatnego. Należy pamiętać, iż wniosek jest konieczny również w tych sprawach, w których uzasadnienie wyroku na piśmie sporządzane jest z urzędu. Stosownie do art. 422 § 2 k.p.k. Dla oskarżonego pozbawionego wolności, który nie ma obrońcy i – pomimo złożenia wniosku o doprowadzenie go na termin rozprawy, na którym ogłoszono wyrok – nie był obecny podczas ogłoszenia wyroku, termin wymieniony w § 1 biegnie od daty doręczenia mu wyroku.
We wniosku należy wskazać, czy dotyczy całości wyroku czy też niektórych czynów, których popełnienie oskarżyciel zarzucił oskarżonemu, bądź też jedynie rozstrzygnięcia o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu. Wniosek niepochodzący od oskarżonego powinien również wskazywać tego z oskarżonych, którego dotyczy. Wniosek ten nie podlega opłacie.Termin na złożenie apelacji wynosi 14 dni i biegnie od daty doręczenia uprawnionemu wyroku wraz z uzasadnieniem.
Radca prawny, Zabrze dnia 17 grudnia 2019 r.
