Umowa o pracę może ulec rozwiązaniu za porozumieniem stron, jak również przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia bądź bez zachowania okresu wypowiedzenia, a także wraz z upływem czasu na jaki została zawarta. Oświadczenie o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę powinno zawierać uzasadnienie wskazujące przyczynę zakończenia współpracy  zawsze w przypadku wypowiadania przez pracodawcę umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, niezależnie od rodzaju zawartej umowy. Pracodawca powinien podać przyczynę rozwiązania umowy w sposób skonkretyzowany i zrozumiały dla pracownika. Przyczyna powinna być konkretna, to jest jasna i precyzyjna, a także rzeczywista czyli taka, która naprawdę legła u podstaw złożenia przez pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu czy rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Pracodawca może określać przyczyny na różne sposoby, liczy się jedynie to, aby z oświadczenia wynikało w sposób niebudzący wątpliwości, co jest istotą zarzutu stawianego pracownikowi usprawiedliwiającego rozwiązanie z nim stosunku pracy. Nie jest to jednak równoznaczne z koniecznością sformułowania przyczyny w sposób jak najbardziej precyzyjny, szczegółowy i drobiazgowy, z powołaniem opisów wszystkich faktów i zdarzeń, dokumentów, ich dat oraz wskazaniem poszczególnych działań, czy zaniechań, składających się w ocenie pracodawcy na przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę. Pracownik musi być świadomy tego, z jakich powodów pracodawca zdecydował się na zakończenie współpracy (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dn. 9.08.2018 r. II PK 217/17). W orzecznictwie ugruntowany jest również pogląd, że podanie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyny pozornej (nieprawdziwej, nierzeczywistej, nieistniejącej) jest równoznaczne z brakiem wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie. Jeśli chodzi o oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, należy nadmienić, iż może być złożone jedynie w ciągu 1 miesiąca od dowiedzenia się przez pracodawcę o okoliczności uzasadniającej jego złożenie. Jednocześnie Kodeks pracy nie przewiduje sztywnego terminu w ciągu którego winno nastąpić wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę, nie mniej jednak w orzecznictwie Sadu Najwyższego wskazuje się, iż wskazywana w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyna powinna być nadto aktualna. W postanowieniu z dnia 19.09.2018 r. (I PK 210/17) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż pomimo tego, że wypowiedzenie nie jest ograniczone terminem od ujawnienia przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę, lecz jeżeli okoliczność uzasadniająca wypowiedzenie na skutek upływu czasu stała się nieaktualna ze względu na cel wypowiedzenia, może być wówczas wypowiedzenie uznane za nieuzasadnione. Podanie przez pracodawcę w uzasadnieniu oświadczenia o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia przyczyny, która nie czyni zadość wymaganiom opisanym powyżej, może stanowić podstawę do dochodzenia przez pracownika w postępowaniu sądowym odszkodowania bądź żądania przywrócenia do pracy.

Radca prawny, Zabrze 28 marca 2019 r.