Instytucja upadłości konsumenckiej została powołana w ustawie prawo upadłościowe (dalej „Ustawa”). Odpowiednio sformułowany wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej powinien czynić zadość wymaganiom opisanym w art. 491(2) Ustawy, ponadto równie ważne jest zbadanie przesłanek negatywnych. Ustawodawca powołując instytucję upadłości konsumenckiej przewidział sytuacje w przypadku których zaistnienia, wniosek o ogłoszenie upadłości zostanie oddalony. Jedna z takich sytuacji została opisana w art. 491 (4) ust. 1 Ustawy, zgodnie z którym „1. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.”  Omawiając powyższy przepis należy pamiętać, że sprawę każdego dłużnika i okoliczności popadnięcia przez niego w stan niewypłacalności należy rozpoznawać indywidualnie, jednakże w celu ułatwienia zrozumienia konstrukcji powołanego przepisy autor pozwoli sobie zacytować dwa orzeczenia. Sąd Okręgowy w Częstochowie z dnia 19 grudnia 2016 r. V Gz 217/16 stwierdził, że „Zaciąganie zobowiązań w tym samym czasie zarówno na rozwój działalności gospodarczej jak i remont domu świadczy o rażącym niedbalstwie dłużniczki, w sytuacji gdy już w chwili zaciągania zobowiązań nie miała ona wystarczających środków finansowych ani oszczędności aby je spłacać, polegając wyłącznie na tym, że to mąż będzie spłacał te zobowiązania z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, nie dopuszczając w ogóle możliwości, że ona również będzie zobowiązana do ich zapłaty.” Sąd Okręgowy  w Szczecinie z 29.4.2016 r. (VIII Gz 16/16, niepubl.) stwierdził natomiast „Winę umyślną będzie można przypisać dłużnikowi, gdy zaciągnie kilka kredytów, wiedząc, że za chwilę straci źródło dochodu, a uzyskane w ten sposób środki przeniesie na osoby trzecie lub roztrwoni, a następnie złoży wniosek oddłużeniowy. (…) Zakwalifikowanie zachowania dłużnika jako rażącego niedbalstwa uniemożliwiają przykładowo błędne informacje, na podstawie których dłużnik podejmował decyzję lub fakt, że do nieostrożnego zachowania dłużnik został zmuszony warunkami, w jakich działał albo czynnikami wewnętrznymi (np. wiek, choroba). Jako przykład rażącego niedbalstwa wskazuje się zachowanie dłużnika, który zaciąga kredyty znacznie przekraczające w chwili ich udzielania jego możliwości zarobkowe, w sytuacji braku perspektyw na poprawę aktualnej sytuacji. Wedle bowiem rozsądnej oceny winien liczyć się z tym, że w najbliższym czasie – bez dodatkowego zadłużenia – nie będzie w stanie obsłużyć swojego długu (…). Dokonując oceny zachowania dłużnika i porównując je z wzorcowym typem postępowania można postawić zarzut, że powinien był mieć wyobrażenie do czego może doprowadzić jego zachowanie i narastające zadłużanie. Jak wskazał Sąd Rejonowy, czemu skarżący w żaden sposób nie zaprzeczył, zaciąganie przez skarżącego na rzecz innej osoby kredytów następowało trzykrotnie, w tym ostatnie dwa kredyty zostały zaciągnięte w krótkim odstępie czasu i to pomimo upływu kilku lat od zaciągnięcia pierwszego kredytu, który niezależnie od wielkości i tak nie był spłacony nawet w połowie. Nadto skoro zaciąganie kredytów, dłużnik uzasadniał chęcią niesienia pomocy J.K w związku z jej problemami finansowymi to miał on świadomość braku zdolności kredytowej J.K., przy dochowaniu należytej staranności niewątpliwie mógł zaś co najmniej nabrać wątpliwości w tym zakresie, zwłaszcza przy zaciąganiu kolejnych kredytów. (…)”.

Radca prawny, Zabrze dnia 17 czerwca 2019 r.