Zgodnie z regulacjami zawartymi w Kodeksie cywilnym, osoba powołana do spadku może przyjąć spadek wprost, przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza lub spadek odrzucić.  Instytucje spisu inwentarza jak również wykazu inwentarza wiążą się bezpośrednio z drugim z wymienionych wyżej sposobów przyjęcia spadku. Przypomnijmy, iż przyjęcie spadku wprost oznacza przyjęcie nieograniczonej odpowiedzialności za długi spadkowe, z kolei w przypadku dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiedzialność spadkobiercy ogranicza się do wartości aktywów wchodzących w skład spadku.

Czy jednak odpowiedzialność spadkobiercy, który odziedziczył spadek jest ograniczona automatycznie? Niestety, celem skutecznego uchylenia się od odpowiedzialności, za długi przewyższające wartość stanu czynnego spadku, konieczne jest sporządzenie spisu inwentarza lub też złożenie wykazu inwentarza.

Spis inwentarza jest dokumentem, sporządzanym przez komornika sądowego po uprzednim dokonaniu niezbędnych czynności pozwalających na ustalenie składu masy spadkowej. Poszukiwanie majątku spadkodawcy komornik dokonuje występując z zapytaniami do różnych instytucji i urzędów jak również przeprowadzając wywiad z osobami bliskimi spadkodawcy. Następnie komornik dokonuje wyceny aktywów wchodzących w skład spadku, niejednokrotnie korzystając przy tym z pomocy specjalistów w postaci biegłych rzeczoznawców, co pozwala na pełne i rzetelne określenie wartości spadku.

Wykaz inwentarza z kolei, jest dokumentem, który spadkobierca sporządza samodzielnie bez udziału podmiotów profesjonalnych, przy czym jest on zobowiązany w takim wypadku do zachowania należytej staranności. Następnie wykaz inwentarza składany jest w sądzie spadku, właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.

Zachowanie należytej staranności przy sporządzaniu wykazu spadku jest o tyle istotne, że zgodnie z treścią art. 1031 § 2 Kodeksu cywilnego ograniczenie odpowiedzialności za długi odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.

Radca prawny, Zabrze dnia 23 lipca 2019 r.