Z praktyki kancelaryjnej wynika, że najczęściej obowiązek alimentacyjny zostaje nałożony na ojca dziecka nieprowadzącego wspólnie z matką dziecka gospodarstwa domowego, dlatego omówimy w artykule sytuację kiedy to ojciec jest zobowiązany płacić alimenty dziecku i wytłumaczymy jak ustalić potrzeby uprawnionego wpływające na wypłacane alimenty. Jednakże opisane poniżej kryteria, które wpływają na wysokość ustalanych lub zasądzanych alimentów znajdują zastosowanie do każdego „układu alimentacyjnego” zgodnego z prawem, niezależnie od osoby uprawnionej i zobowiązanej.

Zgodnie z art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego który wskazuje na jakiej podstawie alimenty powinny być ustalane, „Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.” Ustawodawca zatem przyjął, że ustalając wysokość alimentów osoby zainteresowane bądź sąd, powinni brać pod uwagę potrzeby uprawnionego, czyli dziecka i możliwości zobowiązanego w naszym przypadku ojca. Poniżej przedstawiamy wskazówki wskazujące jakie kryteria można brać pod uwagę ustalając usprawiedliwione potrzeby uprawnionego.

Kwestia usprawiedliwionych potrzeb dziecka została w bardzo rzeczowy sposób przedstawiona w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 listopada 2012 r. w sprawie o sygn. akt I ACz 1711/12, zgodnie z którym „W przypadku małoletnich dzieci stron w zakres ich usprawiedliwionych potrzeb wchodzą wydatki związane bezpośrednio z ich utrzymaniem, takie jak wydatki na wyżywienie, naukę, odzież, czy też środki higieniczne, ale także te związane z utrzymaniem miejsca zamieszkania, w którym ulokowane jest ich centrum interesów życiowych. Dopiero bowiem uwzględnienie wszystkich wydatków powiązanych z utrzymaniem małoletnich dzieci stron prowadzi do uzyskania miarodajnego określenia poziomu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych do świadczeń alimentacyjnych. Wydatki ponoszone przez jednego z rodziców z tytułu regulowania opłat za gaz, energię elektryczną, wodę, śmieci, internet, telefony, ubezpieczenie domu i podatek, jak również te wynikające z konieczności spłacenia kredytu zaciągniętego wspólnie przez strony oraz za zgodą współmałżnka należy także potraktować jako zmierzające do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletnich dzieci stron, gdyż bez ich uregulowania nie możliwe byłoby zapewnienie im właściwych warunków mieszkaniowych.” Wskazówkę pomagającą dokonać określenia kryterium usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego została również udzielona w Uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r. III CZP 91/86, zgodnie z którą „Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody. Dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie.”

Równie istotna kwestia z punktu widzenia alimentów dotyczy majątkowych i zarobkowych możliwości zobowiązanego, lecz to zagadnienie zostanie szerzej omówione w następnym artykule.

Radca Prawny, Zabrze dnia 9 listopada 2017 r.